Hier vind je veel informatie hoe eventueel om te gaan  nadat je PE of HELLP hebt doorgemaakt maar ook opvolging en onderzoek wanneer je na het doormaken van een Pre Eclampsie of HELLP nog eens zwanger wil worden.  

Hoe een ergotherapeut een toevoeging kan zijn

binnen de nazorg na het doormaken van preeclampsie en/of het HELLP syndroom.

Door: Eline Simons - Dekkers

16 oktober 2022

Zwangere vrouwen of net bevallen vrouwen kunnen te maken krijgen met Pre-eclampsie en/of het

HELLP-syndroom. Bij pre-eclampsie is er sprake van een hoge bloedruk (hoog is afhankelijk van de

voorgeschiedenis van de vrouw) Bij pre-eclampsie is er sprake van eiwit in de urine. De ernst en

verloop kunnen sterk wisselen. Bij pre-eclampsie kunnen stuipen optreden. Dit wordt eclampsie

genoemd. Door de verhoogde eiwit ken er schade ontstaan aan verschillende organen zoals

bijvoorbeeld de nieren, longen en het hart.

Het HELLP syndroom staat voor Hemolyse Elevated Liver enzymes en Low Platelets. Dit betekent dat

er sprake is van een verhoogde afbraak van rode bloedcellen en een gestoorde leverfunctie.

Daarnaast is er een tekort aan bloedplaatjes, waardoor de bloedstolling ontregeld raakt (Beelen,

2016). Er is nog geen medicijn gevonden om HELLP syndroom te verhelpen. De enige behandeling die

wordt toegepast is symptoombestrijding bijvoorbeeld door de inzet van bloeddrukverlagers of door

te bevallen. Recent onderzoek wijst uit dat het HELLP-syndroom zelfs aan het eind van de kraamtijd,

dus na 7 à 8 dagen kan optreden, maar dit is wel een uitzondering (Zwangerschapsloket, 2022).

Veel vrouwen hebben na een PE/HELLP-zwangerschap langdurig last van een verminderde conditie,

zijn prikkelgevoelig en hebben moeite met concentreren (Dam, 2022). Ook kun je last hebben van

problemen met de hechting met je kindje omdat deze (lang) in de couveuse ligt of met

rouwverwerking bezig zijn omdat je kindje is overleden. Als gevolg van dit alles kun je een post

traumatisch stress syndroom (PTSS) ontwikkelen (HELLP, 2022). Vanwege de eerder beschreven

restverschijnselen lukt het veel vrouwen dan ook niet om na 3 maanden weer terug te keren naar werk.

Wat kan een ergotherapeut betekenen:

Veel van de bovengenoemde restverschijnselen komen ook voor bij mensen met bijvoorbeeld LONG COVID

Een ergotherapeut kan een grote bijdrage leveren binnen de nazorg na het doormaken van het HELLP syndroom.

Een ergotherapeut kan samen kijken naar:

• Ervaren gezondheid

• Rollen en taken binnens- en buitenshuis

• Energie en vermoeidheid

• Werk en de hervatting hiervan

• De uitvoer van alledaagse handelingen

Afhankelijk van de problemen waar de vrouw of omgeving tegen aan loopt bestaat de behandeling

bijvoorbeeld uit (een combinatie van):

• Omgaan met belasting/ belastbaarheid

• Energieverdeling in dagelijkse activiteiten

• Werk (re-integratie)

• Cognitieve training en begeleiding (Aandacht, Concentratie, Geheugen, Planning en organisatie

• Zelfzorg en huishoudelijke taken (Wassink & Ven-Stevens, 2022).

Casus gebaseerd op eigen ervaring:

Enkele dagen na mijn bevalling ontstond er bij mij het HELLP syndroom. Het was echter toen nog niet duidelijk dat dit het HELLP syndroom was of mogelijk toch TTP of A-HUS. Er werd een behandeling gestart met Plasmafarese. Ik ben 1 week bedlegerig geweest, waardoor ik lichamelijk erg was

verzwakt. Ik mocht 8 dagen na het HELLP syndroom naar huis, volgens de arts in redelijk conditie (Kok, Teunissen, Hermans, Laar, & Wassen, 2019).

Thuis kreeg ik nog 3 dagen, 3 uur kraamzorg en vanaf dat moment stonden wij er als gezin er alleen voor.

De nazorg bestond uit:

• Bloedprikken of de bloedwaarde stabiel bleven.

• Bloedrukmetingen

• De standaard 6 weken controle na de bevalling

• 6 maanden na de bevalling een Preconceptionele cardiovasculaire screening en risicomanagement

• 6 maanden na de bevalling Onderzoeken om A-HUS uit te sluiten.

• En een Follow-up (tijdens een volgende zwangerschap)

Ik heb binnen de nazorg gemist dat er iemand met je mee kijkt hoe je het thuis gaat redden met een baby terwijl je zelf bijvoorbeeld nog niet in staat bent om rechtop te zitten, laat staan te kunnen lopen. De enkele uren kraamzorg die je dan op dat moment krijgt is onvoldoende om dit goed af te

kaderen. IK zie daarom ook een grote kans voor een ergotherapeut.

Door mijn ergotherapeutische achtergrond is het mij gelukt om door deze periode heen te komen. Zo nu en dan met vallen en opstaan omdat het vaak nodig is om vanaf een afstand te kijken. Een ergotherapeut kan hierbij helpen.

De volgende facetten hebben mij in deze periode erg geholpen:

• Belasting en belastbaarheid in kaart brengen. Wat kan ik zelf en wat heb ik nodig van anderen.

• Omgeving in kaart brengen en te kijken wie kan helpen.

• Zorgschema maken voor op welke momenten iemand hier in huis was voor te helpen met de zorg voor mij en voor de baby.

• Huis anders inrichten om energie te besparen binnen de dagelijkse activiteiten.

• Gebruik maken van hulpmiddelen zoals toilet/douchstoel en babybrezza.

• Activiteiten anders uitvoeren door ze bijvoorbeeld zittend te doen.

• To-do lijstjes maken vanwege de beperkte concentratie.

• Tijdslimieten aan bezoek koppelen om zo rekening te houden met energie in combinatie met overprikkeling.

Een ergotherapeut zou naar mijn mening dus zowel lichamelijk als op cognitief vlak kunnen worden ingezet. In de eerste instantie wanneer iemand lichamelijk nog niet in staat is om voor zichzelf of voor de baby te zorgen. Een ergotherapeut kan dan een bijdrage leveren door samen met de vrouw

en/of omgeving te kijken om de dag, tijd en ruimte zo efficiënt mogelijk in te delen en/of te

veranderen. En te werken aan belasting en belastbaarheid. Ook kan een ergotherapeut een goede

bijdrage leveren bij het leren omgaan bij de eerder genoemde restverschijnselen zoals bijvoorbeeld

concentratieproblemen en bij het eventueel re-integreren terug naar het werkveld.

Verwijzingen

Beelen, G. (2016). Ernstige pre-eclampsie of HELLP-syndroom Informatie en dagboek. Opgehaald van FAM: LEES HIER 

Dam, G. (2022). Nasleep van pre-eclampsie: als je lichaam je afremt. Opgehaald van Anders dan verwacht: LEES HIER

HELLP, S. (2022). Herstel. Opgehaald van Hellp Stichting: LEES HIER

Kok, L. d., Teunissen, A., Hermans, M., Laar, R. v., & Wassen, M. (2019, Februari). Atypisch

hemoytisch uremisch syndroom: van gering bloedverlies tot fluxus postpartum. Nederlands

Tijdschrift voor Obstetrie & Gynaecologie, pp. 28-31.

Wassink, D., & Ven-Stevens, L. v. (2022). HANDREIKING ERGOTHERAPIE. Ergotherapie Nederland.

ZP. (2020, oktober 19). Kwaaltjes en klachten. Opgehaald van Zwangerschapsportaal: LEES HIER

Zwangerschapsloket. (2022). HELLP syndroom: wat is het en hoe herken je het?

Opgehaald van Zwangerschapsloket: LEES HIER 

Lees meer over de HELLP en (pre) eclampsie gespecialiseerde ziekenhuizen en klik op de link van het gewenste ziekenhuis voor meer informatie

Er zijn 10 Perinatologische Centra in Nederland die gespecialiseerd zijn in PE / HELLP

 Amsterdam

AMC Meibergdreef 9, 1105 AZ Amsterdam Zuid-Oost 

VU De Boelelaan 1105, 1081 HV Amsterdam

Groningen

UMCG Hanzeplein 1, 9713 GZ Groningen

Eindhoven

Máxima MC Ds. Theodor Fliednerstraat 1 5631BM Eindhoven

Leiden

LUMC Albinusdreef 2, 2333 ZA Leiden 

Maastricht 

MUMC+ P. Debyelaan 25, 6229 HX Maastricht 

Nijmegen

Radboud umc Geert Grooteplein Zuid 10, 6525 GA Nijmegen

Rotterdam FUPEC-poli

Erasmus mc ‘s-Gravendijkwal 230, 3015 CE Rotterdam

Utrecht

UMCU Heidelberglaan 100, 3584 CX Utrecht